Trước câu hỏi này, Phó Giám đốc Công ty Địa ốc Đất Lành Nguyễn Văn Đực quan ngại, Tp.HCM triển khai trương trình nhà ở xã hội từ 5-7 năm trước, kế hoạch cho thấy, mỗi năm thành phố sẽ xây dựng 900 căn nhà ở xã hội. Tuy nhiên, đến nay, thực sự thành phố chưa có một dự án nhà ở xã hội nào đúng nghĩa. Đối với trường hợp nhà ở xã hội tại chung cư Tô Hiến Thành - quận 10, đây thực chất là nhà tái định cư nhưng vì không tiêu thụ được nên chuyển thành nhà ở xã hội.

Trong khi đó, 5.000 căn nhà ở xã hội giai đoạn 1 tại Bình Dương đã đến tay những công nhân có thu nhập thấp. Cụ thể, các căn hộ có diện tích nhỏ 30m2 chiếm hơn 90%, giai đoạn 2 của dự án sẽ xây dựng thêm 10.000 căn hộ có diện tích 50-70m2 dành cho đối tượng có thu nhập thấp.

Bình Dương có chủ trương xây nhà thu nhập thấp tốt hơn Tp.HCM và cả nước vì 3 nguyên nhân. Một là tỉnh này đã giao cho một công ty triển khai đầu tư xây dựng đó là Becamex. Hai là tỉnh đã có sẵn quỹ đất sạch với quy mô khoảng 200 ha, không buộc doanh nghiệp dành 20% căn hộ thương mại để xây nhà ở xã hội, hạ tầng đã được xây dựng cơ bản để thực hiện dự án nhà ở xã hội. Ba là Bình Dương cho phép căn hộ diện tích nhỏ tồn tại, chỉ khoảng 30m2.

- Thưa ông, nếu đem mô hình này áp vào Tp.HCM liệu có thành công?

Tp.HCM nếu triển khai mô hình này thì chắc chắn sẽ thành công bởi các yếu tố trên thuộc về phương pháp tiến hành chứ không phụ thuộc vào những yếu tố kinh tế - xã hội hay địa giới hành chính tỉnh.

- Như vậy, Tp.HCM cần tháo gỡ những “nút thắt” nào để làm được điều này?

Để có thể thực hiện thành công, Tp.HCM cần phải chuẩn bị quỹ đất sạch hàng trăm ha để xây nhà ở xã hội. Đó là trách nhiệm của Nhà nước chứ không thể đùn đẩy, buộc doanh nghiệp dành ra 15-20% số căn hộ trong dự án nhà ở thương mại để phát triển nhà ở xã hội. Đó là sự gượng ép rất khập khễnh, đối tượng hướng tới của nhà ở xã hội là những hộ có thu nhập thấp, còn dự án nhà ở thương mại lại hướng đến những người thu nhập khá trở lên. Khi dự án được đưa vào khai thác, việc sử dụng các dịch vụ, tiện ích và thu phí quản lý chung cư cũng gây ra khó khăn cho người thu nhập thấp.

Ngoài ra, Tp.HCM cần chấp nhận sự tồn tại của căn hộ 30m2 bởi thành phố hiện không có căn hộ 30m2 phù hợp với nhu cầu của công nhân. Vì thế, họ vẫn phải sống trong những căn nhà trọ tồi tàn từ 10-15m2, hàng tháng vẫn phải nộp tiền thuê nhà 1,5-2 triệu đồng nhưng vẫn không được sở hữu nhà.